ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ
ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΑΝΩ ΜΑΡΤΥΡΙΚΩΝ ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ
24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018
ΣΑΒΒΑΤΟ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018 Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάστηκαν οι Άγιοι Θεόδωροι (Παλαιάς Ενορίας Άνω Μαρτυρικών Κερδυλλίων Σερρών) Στα Νέα Μαρτυρικά Κερδύλλια Σερρών. Το πρωί τελέσθηκε Θεία Λειτουργία από τους Ιερείς Πρωτοπρεσβύτερο π. Παναγιώτη Κανακάρη, (Έφημέριος του Ιερού Μητρ. Ναού Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σερρών ) και τον Εφημέριο των Μαρτυρικών Κερδυλλίων Σταυροφ. -Οικον. π. Μιχαήλ Θεοχαρίδη. Ακολούθησαν παραδοσικοί χοροί απο τα χορευτικά τμήματα των Κερδυλλίων. Στους παρευρισκόμενους προσφέρθηκε παραδοσιακή φασολάδα -μυδοπίλαφο -νηστίσιμα εδέσματα -Κερδυλλιώτικη σουσαμόπιτα.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΜΑΡΤΥΡΙΚΩΝ ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ ΣΕΡΡΩΝ
(Απόσπασμα από το Βιβλίο ¨Η Ιστορία των Κερδιλλίων" Γεωργίου Κ. Κυρμελή)
ΤΑ ΤΣΑΝΑΚΟΥΔΙΑ
Ὄχι δέν εἶναι κουρμπάνι τά Τσιανακούδια.Ἄλλωστε τήν ἐποχή πού γίνονταν -καί γίνεται- τό ἔθιμο αὐτό δέν μποροῦσε ἡ Ἐκκλησία νά ὀργανώσει κουρμπάνι. Τό Κουρμπάνι θέλει σφαχτά. Ἔτσι «κανονίστηκε», Σαρακοστιάτικα, νά τιμοῦν τούς πολιούχους ἁγίους Θεοδώρους μέ ἕνα νηστήσιμο φαγητό, φασόλια κυρίως. Τήν Παρασκευή τῆς Πρώτης Ἑβδομάδας τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς οἱ Ἐπίτροποι τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν παπά γυρνοῦσαν στά σπίτια καί μάζευαν «ὅτι, ἔχητι ηὐχαρίστησ’ γιά αὔριου». Καί οἱ νοικοκυρές ἤξεραν. Ἔδιναν φασόλια, ρεβίθια, φακή, λάδι κ.λ.π. Αὐτά θά πήγαιναν στό σπίτι πού
θά μαγείρευε γιά αὔριο. Καί τό σπίτι αὐτό ἦταν ἑνός ἐκκλησιαστικοῦ Ἐπιτρόπου ἐναλλάξ κάθε χρόνο, ἀλλά καί λίγο τσορμπατζῆ. Τήν ἄλλη μέρα ὅλο τό χωριό στήν Ἐκκλησία. Ντυμένοι τά καλά τους ὅλοι καί ὅλες μετεῖχαν στή Λειτουργία κοινωνοῦντες κι ὅλας.
Ἤθελαν δέν ἤθελαν νήστευαν. Οἱ γυναῖκες δέν ὑποχωροῦσαν, τουλάχιστον τήν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, τήν «Καθαρή Βδουμάδα», τούς νήστευαν ὅλους. Ποῦ νά βάλουν λάδι στό φαγητό! «Μέχρι τον Ἁηθόδωρο, πιδούδιμ’ , νά δυό μέρες εἶνι», παρηγοροῦσαν μικρούς καί μεγάλους οἱ μανάδες. Ἔτσι τιμοῦσαν πρεπόντως τοῦ ἁγίους τους. Οἱ Ἅγιοι Θεόδωροι γιορτάζουν, ὅπως ξέρουμε, τό Σάββατο τῆς Καθαρᾶς Ἑβδομάδος. Μετά τήν Ἐκκλησία τραβοῦσε ὅλος ὁ ἀνδρικός κόσμος-ὄχι γυναῖκες- στό σπίτι τοῦ Ἐπιτρόπου γιά φαγητό. Μαζί καί ὅλα τά πιδούδια. Ὅλοι κρατοῦσαν στό χέρι ἕνα τσανακούδ’ -τσίγκινο ἤ λαμαρινένιο καί ἕνα κουτάλ’ καί τά χτυποῦσαν-θόρυβος ὀρεκτικός. Ἐννοεῖται ὅτι στό σπίτι αὐτό ὄχι μόνο οἱ γυναῖκες τοῦ σπιτιοῦ, ἀλλά καί πολλές ἄλλες συγγενεῖς καί φίλες ξημερώνονταν μαγειρεύοντας. Δέκα μέ ἔντεκα ἡ ὥρα ἔπρεπε νά εἶναι ὅλα ἕτοιμα. Καί ἦταν. Τά δυό καζάνια ἄχνιζαν. Μέ τή σειρά ἔπαιρναν μπόλικο φαγητό, τούς δίνονταν καί ψωμί καί ὅλοι ἔτρωγαν ἐκεῖ στήν αὐλή, στό δρόμο. Τή μεγάλη φασαρία ἐκαναν τά παιδιά. Γρήγορα καταβρόχθιζαν τό φαγητό καί τό ψωμί κι ἔτρεχαν πίσω: -Θεία ἔχει κι ἄλλου; δώσιμι λίγου. Κι ἐκείνη ἐδινε ὅσο μποροῦσαν νά φᾶν. Τώρα μερικοί λέν: -«μί κείνη τ’ νησκάδα κί τά τσανακούδια θά ἐτρουγάμι». Κάπου κάπου δίνονταν καί γλυκό: κόλυβα μέ πολλή ζάχαρη. Πολλές φορές καλοῦσαν στή γιορτή καί τό δεσπότη Σερρῶν. Πολλοί τό θυμοῦνται: Κωνσταντῖνος Μεγγρέλης ὁ μεγαλοπρεπής. Τόν ἀνέβαζαν στό χωριό καβάλα στό ἄλογο, μέ συνοδεία. Ἔμενε στό σπίτι τοῦ Γιώργου Χατζῆ. Λειτουργοῦσε τό πρωί καί μετά τόν φίλευαν κι αὐτόν, ὄχι βέβαια ἔξω, μά στό σπίτι τοῦ Χατζῆ μέ καλύτερα νηστήσιμα. Κάπου κάπου ἔβαζαν στό ρύζι καί χταπόδι καί κάποτε τό ἔψηναν καί μύρισε ὅλο τό χωριό. Ὡραῖες μέρες στή φτώχεια καί τήν κακοπέραση.
Τώρα πλέον τά Τσανακούδια γίνονται στο νέο χωριό. Καί πάλι τῶν Ἁγίων Θεοδώρων, τό Σάββατο τῆς Α´ Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν. Καί πάλι ἡ Ἐκκλησία γεμάτη. Καί πάλι πάμπολλοι πιστοί «κοινωνοῦν». Καί πάλι ἡ φασουλάδα παίρνει καί δίνει. ‘H παραπλεύρως ἀπό τόν κυρίως ναό ἐξαιρετική αἴθουσα εἶναι γεμάτη μέ πρόσωπα χαμογελαστά καί χαρούμενα. Τη μέρα αὐτή τιμοῦν λίγοι δυστυχῶς Κερδυλλιῶτες πού μένουν στη Θεσσαλονίκη καί ἀλλοῦ, ἐνῶ προσφέρεται (Σάββατο). Προτείνω τή γενίκευση τῆς παρουσίας τους.
Ἔχει τεράστια σημασία αὐτή ἡ συγκέντρωση, αὐτή ἡ Ἐκκλησία. Δείχνει ἀνάγλυφα τό στενό δεσμό πού ὑφίσταται καί πρέπει νά ὑφίσταται, ἕνα σῶμα. Μόνο πού λυπᾶται κανείς μέ τήν ἐπιδεικτική ἀπουσία τῶν νέων. Ἐδῶ εἶναι Κερδύλλια, μέ τήν πρόσφατή τους ἱστορία, καί ἡ συμμετοχή στά κοινά, καί εἰδικά στό πανάρχαιο αὐτό ἔθιμο, εἶναι ἐπιβεβλημένη. Γιά νά μήν ὑπενθυμίσω τήν ἀρχαία ἐκεῖνη ἀθηναϊκή πρακτική πού θεωροῦσε τόν μή μετέχοντα στά κοινά «ἀχρεῖο». Σέ ἐποχές ἀμνησίας καί ἀποχρωματισμοῦ, σάν αὐτή πού διανύουμε τούς χρόνους καί καιρούς αὐτούς, καθῆκον ὑπέρτατο εἶναι νά διατηρήσουμε τό χρῶμα καί τήν ψυχή μας. Προπάντων οἱ νέοι, καί ἀκόμη περισσότερο οἱ νέοι γονεῖς πλάθοντας τά παιδιά τους γνήσιους ἀνθρώπους πού ἀγαποῦν τόν τόπο τους, ὅσο φτωχός κι ἄν εἶναι. Πιστεύω πώς τά Τσανακούδια θά διατηρηθοῦν καί δέ θά σβήσουν, ἐκτός ἄν κάνουμε τήν τοπική μας κοινωνία τόσο ἄχρωμη καί ἄοσμη, ὥστε τίποτα πιά νά μήν ἔχει σημασία. Ἄν δηλαδή πετάξουμε ἀπ’ τή ζωή τοῦ χωριοῦ καί τή ζωή μας κάθε «νόημα».
...............................................................
Τα ‘Τσανακούδια’ Κερδυλλίων
Των Αγίων Θεοδώρων
στην εκκλησία την παλιά
γιόρταζαν τα ‘Τσανακούδια’
με πανηγυριού χαρά.
Φασολάδα το μενού τους
στου επιτρόπου την αυλή
δυό καζάνια ήταν συνήθως
και με θόρυβο πολύ.
Τα τσανάκια τα χτυπούσαν
με κουτάλια τα παιδιά
τσίγκινος ήταν ο ήχος
στων παππούδων τα αυτιά.
Έρχονταν και δεσποτάδες
άρχοντες και αιρετοί
να γλυκάνουν την ψυχή τους
μέσα στη Σαρακοστή.
Σήμερα τα ‘ ΤΣΑΝΑΚΟΥΔΙΑ»
στα Κερδύλλια ξανά
έγινε κι η επιθυμία
του Αντώνη Σαμαρά.
Δήμος και χορευτικά
με πρωτοβουλία του παπά
όλος ο κόσμος ήταν εκεί
να τιμήσει τη γιορτή.
Έθιμα ζωής και όχι μνήμης
όπως λέει ο καθηγητής
τα Κερδύλλια τα παλιά
ήταν πάντα ζωντανά.
Στίχοι Μ.Φ.
